باب: لا صدقة
إلا عن ظهر
غني.
18. Sadaka Ancak Fazla Olan Mald'an Verilir
-ومن
تصدق وهو
محتاج، أو
أهله محتاج،
أو عليه دين،
فالدين أحق أن
يقضى من
الصدقة
والعتق والهبة،
وهو رد عليه،
ليس له أن
يتلف أموال
الناس. قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (من أخذ
أموال الناس
يريد إتلافها
أتلفه الله).
[ر:2257]. إلا أن
يكون معروفا
بالصبر،
فيؤثر على نفسه، ولو
كان به خصاصة،
كفعل أبي بكر
رضي الله عنه
حين تصدق
بماله، وكذلك
آثر الأنصار
المهاجرين،
ونهى النبي
صلى الله عليه
وسلم عن إضاعة
المال. [ر:6108].
فليس له أن
يضيع أموال الناس
بعلة الصدقة.
وقال
كعب رضي الله
عنه: قلت: يا
رسول الله، إن
من توبتي أن
أنخلع من مالي
صدقة إلى الله
وإلى رسوله
صلى الله عليه
وسلم، قال:
(أمسك عليك بعض
مالك فهو خير
لك). قلت: فإني
أمسك سهمي
الذي بخيبر.
Kim kendisinin ya da ailesinin ihtiyacı var iken, borçlu İken
-ki borcun ödenmesi sadakadan, köle azad etmekten ve hibede bulunmaktan
önceliklidir- sadaka verirse kabul edilmez. Bu kimsenin, insanların malını
telef etme hakkı yoktur. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem, "Bir kimse,
telef etme niyetiyle insanların malını alırsa Allah o malı telef eder"
buyurmuştur.
Fakat sabırlılığı ile bilinen dolayısıyla kendi ihtiyacı bile
olsa başkalarını kendine tercih eden kimseler sadaka verebilir. Hz. Ebû Bekir
malını tasadduk ederken böyle davranmıştır. Yine ensar, muhacirleri kendilerine
tercih etmiştir.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem malın zayî edilmesini
yasaklamıştır. Kişi, sadaka vererek (başkasının hakkı bulunan) malı zayi etme
hakkına sahip değildir.
Ka'b r.a. Efendİmiz'e Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Ey
Allah'ın Resulü! Yaptığım tevbe'den sayılmak üzere malımın tamamını Allah'a ve
Resulüne tasadduk ediyorum" deyince Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem,
"Malının bir bölümü sende kalsın. Bu senin için daha
hayırlıdır" buyurmuştur. Bunun üzerine Ka'b, "Hayber'den bana düşen
payı kendime ayırıyorum" demiştir.
حدثنا
عبدان: أخبرنا
عبد الله، عن
يونس، عن الزهري
قال: أخبرني
سعيد ابن
المسيب: أنه
سمع أبا هريرة
رضي الله عنه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (خير الصدقة
ما كان عن ظهر
غني، وابدأ
بمن تعول).
[-1426-] Ebu Hureyre r.a.'den nakledildiğine göre Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem şöyle buyurmuştur: "En hayırlı sadaka, zengin iken verilenidir.
Sadaka vermeye, geçimini sağladığın kimselerden başla.
Tekrar: 1428, 5355, 5356
حدثنا
موسى بن
إسماعيل:
حدثنا وهيب:
حدثنا هشام،
عن أبيه، عن
حكيم ابن حزام
رضي الله عنه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال:
(اليد العليا
خير من اليد
السفلى،
وابدأ بمن
تعول، وخير الصدقة
عن ظهر غني،
ومن يستعفف
يعفه الله،
ومن يستغن
يغنه الله).
[-1427-] Hakim İbn Hizam'dan nakledildiğine göre Resûlullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "Üstteki (veren) el, alttaki (alan)
elden daha hayırlıdır. Vermeye, geçimini sağladığın kimselerden başla. En
hayırlı sadaka, zengin iken verilenidir, iffetli kalmak isteyeni Allah iffetli
kılar. İnsanlara muhtaç olmamayı isteyen kişiyi de bu emeline ulaştırır."
وعن
وهيب قال:
أخبرنا هشام،
عن أبيه، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه:
بهذا.
[-1428-] Bir önceki hadis yani 1427 nolu hadis, Vuheyb kanalıyla da aynen
nakledilmiştir.